Nie wyobrażamy sobie domu jednorodzinnego bez komina na dachu. Jednak to dopiero przysłowiowy „wierzchołek góry lodowej”. W chwili obecnej mamy z racji pomp ciepła czy kotłów gazowych wielu inwestorów nie buduje komina gdyż, załozenie jest takie -> nie potrzebuję kanałów spalinowych, a wentylacji naterualnej nie potrzebuję, gdyż mam rekuperację. Z powodu nie budowania komina -> inwestor “zaoszczędza” kilka tys. złotych. Przejdzmy jednak do kominów ->
Komin służy do odprowadzania dymu – jest to prawda banalna, ale nie do końca określająca wszystkie funkcje tego, jakże istotnego elementu naszego domu. Komin może nie tylko odprowadzać spaliny, ale też doprowadzać powietrze do kotłów z zamkniętą komorą spalania, służyć jako przewód wentylacyjny, a nawet jako odpowietrznik kanalizacji. W zależności od tego, jakie zadania mu przypiszemy, będą zależały jego konstrukcja, użyte materiały i sposób wykończenia powierzchni. Zazwyczaj kominy w domach jednorodzinnych pełnią kilka funkcji jednocześnie, stąd też są one budowane jako wielokanałowe. Zgodnie z zasadami, każde urządzenie oraz wentylowane pomieszczenie przyporządkowane jest do osobnego kanału.
Dym na uwięzi
Kanały dymowe służą do odprowadzenia produktów, które powstały w wyniku procesu spalania paliw stałych w kominkach, piecach oraz kotłach grzewczych. Z uwagi na bardzo wysoką, przekraczającą 200°C, temperaturę spalin, kanały dymowe buduje się z ognioodpornych materiałów. Są nimi cegły pełne ceramiczne, szamotowe i keramzytobetonowe kształtki, będące najczęściej elementami kominów prefabrykowanych. Prawidłowo skonstruowany kanał dymowy zapewnia odprowadzenie dymu na tyle szybko, aby nie zdążył on wystygnąć przed wylotem z komina. W związku z tym przewód dymowy może mieć przekrój okrągły o średnicy nie mniejszej niż 15 cm lub prostokątny o wymiarach co najmniej 14×14 cm.
W przypadku urządzeń grzewczych na paliwa płynne, takie jak gaz czy olej, komin musi być zaopatrzony w kanały spalinowe, zbudowane z materiałów kwasoodpornych. Są one odporne na agresywne związki chemiczne, powstające w wyniku połączenia się skroplonej pary wodnej ze związkami siarki, które są ubocznymi produktami spalania. Jeżeli zamierzamy budować komin z pełnych cegieł, niezbędne jest umieszczenie wewnątrz przewodu spalinowego wkładu z kwasoodpornej stali lub kamionki. Możemy też zastosować wkłady z rur szamotowych, pod warunkiem jednak, że będą one połączone specjalnym kwasoodpornym kitem lub zaprawą z cementu glinowego.
Ważne wymiary
Przekrój kanału spalinowego trzeba dostosować do wielkości kotła grzewczego, wysokości przewodu, przewidywanej ilości spalin, a także różnicy temperatur spalin i powietrza na zewnątrz. Przekrój nie może być jednak mniejszy niż 14×14 cm, a w przypadku kanałów okrągłych z rur stalowych lub kamionkowych jego średnica musi wynosić min. 12 cm. Spaliny będą prawidłowo odprowadzane na zewnątrz tylko wtedy, jeśli w przewodzie kominowym wytworzy się odpowiedni ciąg. W związku z tym komin musi być odpowiednio zaizolowany termicznie. Warstwa izolacji zapobiega nadmiernemu ochłodzeniu się spalin, co ułatwia wydostawanie się ich z przewodu kominowego oraz zmniejsza ilość powstającego w kanale kondensatu. Zarówno kanały dymowe, jak i spalinowe, powinny być wyposażone w zamykane otwory rewizyjne, zwane wyczystkami.
Konieczna wentylacja
Do odprowadzania zanieczyszczonego powietrza z wewnątrz budynku służą kanały wentylacyjne. Powinny być w nie wyposażone pomieszczenia bez okien, kuchnie, łazienki oraz wszystkie pokoje na poddaszu. Jeden przewód wentylacyjny może być przyporządkowany tylko jednemu pomieszczeniu, chociaż mogą być one przeprowadzone w jednym kominie.
Wymiary przewodów wentylacyjnych określa się na podstawie ilości odprowadzanego powietrza, efektywnej wysokości przewodu, różnicy temperatur w budynku i na zewnątrz. Minimalna powierzchnia przekroju wynosi 0,0016 m², a najmniejszy wymiar przekroju 10 cm. Możliwość wyboru materiałów do budowy kanałów wentylacyjnych jest bardzo duża, ponieważ ich ścianki nie są poddawane działaniu wysokich temperatur oraz nie mają styczności z agresywnymi kondensatami.
Murowany czy gotowy?
Kiedyś nie było alternatywy. Komin budowało się z cegieł. Jedynym problemem było wówczas, jak to zrobić, aby miał dobry ciąg, czyli należycie spełniał swoje zadanie. Dziś mamy możliwość nie tylko wybudowania komina z cegieł, ale też z gotowych, prefabrykowanych elementów. Wystarczy je tylko ze sobą odpowiednio połączyć.
Na jaki zatem komin się zdecydować? Wybór materiału zależy od lokalizacji komina. Jeżeli ma on być wybudowany na ścianie nośnej lub zewnętrznej to, aby uniknąć problemów związanych z oparciem stropu, lepiej postawić go z cegły. Podobnie zaleca się, gdy komin ma pomieścić dużo kanałów. Ponieważ komin murowany ma duży ciężar, niezbędne jest posadowienie go na oddzielnych fundamentach. Jeżeli jego funkcją będzie odprowadzanie dymu lub spalin, musi być wybudowany z pełnych cegieł ceramicznych. Dlatego w przypadku domów o lekkiej konstrukcji szkieletowej lub jeśli komin został zaprojektowany jako wolno stojący, gotowy system kominowy będzie dużo wygodniejszym rozwiązaniem.
Jak klocki lego
Decydując się na komin prefabrykowany, unikamy kłopotów ze znalezieniem odpowiednich cegieł, wkładów kominowych, drzwiczek, a także z koniecznością ocieplania go. Wszystkie elementy systemu kominowego są starannie do siebie dopasowane, dzięki czemu wybudowanie go przebiega szybko i sprawnie. Wystarczy tylko wszystko właściwie połączyć, dbając o to, aby miejsca złączenia były szczelne. Z elementów prefabrykowanych można budować zarówno pojedyncze kanały spalinowe lub dymowe, jak i kominy z kanałami wentylacyjnymi. Stalowe systemy kominowe produkowane są ze stali kwasoodpornej, natomiast ceramiczne z również odpornych na działanie kwasów – ceramiki szlachetnej, szamotu i kamionki. Kominy prefabrykowane mają w przekroju kształt prostokąta lub kwadratu. Te pierwsze wyposażone są w dwa kanały, z których jeden jest okrągły, przeznaczony do odprowadzania dymu lub spalin, drugi zaś służy za kanał wentylacyjny. Kwadratowe kominy posiadają tylko jeden przewód, który w zależności od roli komina służy do odprowadzania spalin lub dymu.
System na komin
Ceramiczne systemy kominowe zbudowane są z dwóch warstw. Wewnętrzna warstwa to wkład z kamionki kwasoodpornej lub ceramiki szamotowej, natomiast zewnętrzną jest obudowa z lekkich, betonowych pustaków. Pomiędzy tymi warstwami umieszczona jest izolacja termiczna z wełny mineralnej lub znajduje się pustka, zapobiegająca nadmiernemu wychłodzeniu spalin, co mogłoby się zdarzyć w kominach zbudowanych przy ścianie zewnętrznej.
Gotowe systemy kominowe bardzo dobrze współpracują z kotłami z zamkniętą komorą spalania. W tym wypadku przestrzeń między wkładem ceramicznym a obudową doprowadza powietrze do urządzenia grzewczego z zewnątrz budynku.
Jednak kominy prefabrykowane to nie tylko proste odcinki kanałów, które później się ze sobą łączy w całość. W skład systemów kominowych, przeznaczonych do współpracy z urządzeniami grzewczymi, wchodzą też takie elementy, jak trójniki przyłączeniowe, wyczystki i zbieracze kondensatu oraz nasadki kominowe. Producenci, oprócz podstawowego zestawu, oferują też dodatkowe elementy, np. osłony wylotu komina, metalowe daszki, mankiety kompensacyjne.
Kiedy komin ma pełnić funkcję wyłącznie przewodów wentylacyjnych, nie potrzeba aż tak skomplikowanego systemu. Wystarczą specjalne pustaki, wyposażone w maksymalnie cztery prostokątne otwory – kanały wentylacyjne, wykonane z lekkiego betonu, silikatów lub ceramiki.
Skuteczna stal
Prefabrykowane stalowe kominy jednokanałowe przeznaczone są do współpracy z kotłami spalającymi gaz lub olej oraz z kotłami na paliwa stałe. Są one zbudowane z elementów, składających się z dwóch metalowych ścianek, pomiędzy którymi umieszczona jest warstwa izolacji termicznej. Wewnętrzna rura wykonana jest ze stali kwasoodpornej, natomiast zewnętrzna może być z pokrytej lakierem blachy aluminiowej lub stalowej. Stalowe kominy dwukanałowe nadają się do współpracy z kotłami z zamkniętą komorą spalania. Rurą wewnętrzną odprowadzane są spaliny, natomiast przestrzeń między ściankami służy do zasysania zewnętrznego powietrza do kotła.
Ponad dachem
Wyloty kanałów kominowych muszą znajdować się na odpowiedniej wysokości ponad dachem. Jeżeli kąt nachylenia połaci nie przekracza 12°, albo też jest większy niż 12°, ale dach pokryty jest materiałem łatwopalnym, komin musi wystawać minimum 60 cm powyżej kalenicy. Na dachach o kącie nachylenia większym niż 12°, z niepalnym pokryciem, może to być odległość 30 cm od powierzchni dachu i minimum 1 m od tej powierzchni w poziomie lub do przeszkody. Zgodnie z normami otwory kanałów dymowych i spalinowych muszą być skierowane do góry, natomiast wentylacyjnych na boki. Zdarza się, że usytuowane są one na górnej powierzchni komina, ale wtedy umieszcza się nad nimi specjalną nasadę z daszkiem. W bocznych wylotach kanałów wentylacyjnych montuje się specjalne kratki zapobiegające wlatywaniu ptaków.
Części kominów wystające ponad dach, powinny być wykonane w taki sposób, aby bez problemów można było je czyścić i konserwować. Obudowa komina musi być z niepalnego materiału o odporności ogniowej 60 minut. W przypadku kominów murowanych buduje się je najczęściej z cegieł klinkierowych, zwieńczonych daszkiem, tzw. czapą z betonu lub blachy, zakończonym kapinosem. Kominy prefabrykowane wykańcza się blachą, okładzinami ceramicznymi lub gontami bitumicznymi. Na wylotach przewodów dymowych i spalinowych umieszcza się wykonane ze stali nierdzewnej nasady, zapobiegające cofaniu się spalin pod wpływem podmuchów wiatrów oraz poprawiające ciąg komina. Mocuje się je bezpośrednio na wylotach kanałów lub na czapie kominowej.